Ministarstvo vanjskih poslova BiH
Skip Navigation Links
Vanjska politikaExpand Vanjska politika
AktuelnostiExpand Aktuelnosti
MinistarstvoExpand Ministarstvo
AmbasadeExpand Ambasade
Konzularne informacijeExpand Konzularne informacije
EkonomijaExpand Ekonomija
Međunarodna saradnjaExpand Međunarodna saradnja
Javne nabavkeExpand Javne nabavke
A-A+
Istorijat EU
13.1.2021 16:39
Istorijat EU

ISTORIJAT EU

Današnja Evropska unija rezultat je polustoljetne evolucije koja je počela u okvirima Evropskih zajednica pedesetih godina 20. stoljeća, kao rezultat težnje evropskih zemalja da onemoguće ponovne sukobe na evropskom tlu. Dodatno, proces evropske integracije započet je I kao sektorsko udruživanje država članica u sklopu Evropske zajednice za ugljen i čelik, a nekoliko godina poslije proširio se i na druga područja: nuklearnu energiju u okviru Evropske zajednice za atomsku energiju (Euratom) i na druga, široko definirana područja ekonomske saradnje u sklopu Evropske ekonomske zajednice (EEZ). U postratnoj i blokovski podijeljenoj Evropi, osnivanje Vijeća Evrope, već 1949. godine, označilo je prvi korak u procesu evropskih integracija.

Plan ujedinjavanja prvobitno se odnosio na to da se industrija ugljena i čelika Njemačke i Francuske, osnovnih resursa tadašnjih ratova, stavi pod zajedničku upravu, tzv. Visokog povjerenstva. Prijedlog je podržan od vodećih evropskih vođa toga vremena, a prvi put je predočen javnosti 9. maja 1950. godine, u govoru francuskog ministra vanjskih poslova Roberta Schumana, a uz konsultacije tvorca ove ideje, Jeana Monneta. Taj datum je odabran kao "rođendan" EU i svake godine se slavi kao Dan Evrope. Nedugo nakon toga, Pariškim ugovorom koji je potpisan 18. aprila 1951. godine, a stupio na snagu 23. jula 1952. godine, osnovana je Evropska zajednica za ugljen i čelik. Ugovorom iz Rima 1957. osniva se Europska ekonomska zajednica (EEZ) ili tzv. zajedničko tržište.

Glavna reforma osnivačkih sporazuma načinjena je usvajanjem Jedinstvenog evropskog akta 1986. godine, Sporazumom iz Maastrichta 1993. godine, Sporazumom iz Amsterdama 1997. godine i Sporazumom iz Nice 2001. godine. Sporazum iz Maastrichta, kojim je stvorena Evropska unija (EU), najradikalnije je izmijenio strukturu organizacije. Uspostavljena je nova struktura političkog i ekonomskog djelovanja poznata kao tri stuba EU: I. oblast zajedničkih politika Zajednice, II. zajednička vanjska i sigurnosna politika, III. saradnja u oblasti pravosuđa i unutrašnjih poslova.

EU je jedinstvena nadnacionalna zajednica evropskih demokratskih država i struktura sui generis, kroz koju članice ostvaruju zajedničke interese kao što su unapređenje mira i prosperiteta, uravnotežen ekonomski i društveni razvoj, visok nivo zaposlenosti, te zaštita prava i interesa građana. EU nije konvencionalna organizacija, nije konfederacija zemalja, ali nije ni federativna država. Ona je, ustvari, nešto sasvim novo i jedinstveno u svjetskoj historiji, nešto što je Jean Monnet nazvao ‘novi politički oblik.’ Države članice koje čine EU ostaju nezavisne, suverene države, mada svoj suverenitet udružuju kako bi postigle snagu i svjetski uticaj koji nijedna od njih sama ne bi imala. To udruživanje suvereniteta znači, u praksi, da države članice neka od svojih ovlaštenja u odlučivanju delegiraju evropskim institucijama koje su stvorile, tako da se odluke o specifičnim pitanjima od zajedničkog interesa mogu demokratski donositi na evropskom nivou. Iako je inicijalno integracija bila ekonomskog karaktera, u osnovi joj je oduvijek bila politička ideja približavanja evropskih država.
Više o istoriji Evropske unije i važnijim datumima na https://europa.eu/european-union/about-eu/history_hr.