BH VELIKANI
KNJIŽEVNOST

Ivo Andrić

Ivo Andrić je u svijetu najpoznatije ime bosanskohercegovačke kulture, kao dobitnik Nobelove nagrade za književnost.

Rođen je u selu Dolac blizu Travnika, 1892. godine. Nakon završenog osnovnog i srednjeg obrazovanja u Travniku, Višegradu i Sarajevu, Andrić je studije nastavio u Zagrebu, Beču i Krakovu.

Nakon što je doktorirao u Gracu 1923. godine, stupio je u diplomatsku službu novoformirane Kraljevine Jugoslavije. Svoju posljednju diplomatsku misiju, dužnost ambasadora u Berlinu, Andrić je napustio odmah nakon što je Njemačka, 6. aprila 1941. godine, napala i okupirala Jugoslaviju.

Vrativši se u Beograd, Andrić se povukao iz javnog života, pišući u osami svoga doma neka od najboljih romanesknih, pripovjedačkih i esejističkih ostvarenja na srpskom - hrvatskom - bosanskom jeziku.

Za vrijeme Drugog svjetskog rata napisao je i svoju naznačajniju knjigu - roman Na Drini ćuprija, za koji je dobio Nobelovu nagradu, 1961. godine.

I njegova ostala djela – Travnička hronika, Gospođica, Pripovijetke, Prokleta avlija i druga pripadaju najvišoj kategoriji literarnog stvaralaštva.

Andrić je umro 13. marta 1975. godine.

Mehmedalija Meša Selimović

Mehmedalija Meša Selimović je uz Ivu Andrića bez sumnje najuglednije književno ime bosanskohercegovačke kulturne historije.

Rođen je 1910. godine u Tuzli. Nakon završenih na Filozofskom fakultetu u Beogradu, do početka Drugog svjetskog rata radio je kao profesor gimnazije u rodnom gradu. Zatvoren je 1942. godine, a 1943. godine otišao je u partizane, antifašističku vojsku naroda Jugoslavije.

Poslije rata je jedno vrijeme radio kao univerzitetski profesor u Sarajevu, a obavljao je i niz visokih dužnosti u kulturi. Posljednje godine života proveo je u Beogradu, rodnom mjestu svoje supruge.

Selimović je prozaist raznovrsne tematske i žanrovske orijentacije. Njegov književni opus obuhvata više knjiga pripovijedaka, romana, studija, eseja i polemičkih tekstova.

Književnu slavu je stekao romanom "Derviš i smrt" (1966), koji je ovjenčan svim jugoslovenskim nagradama. Vrlo je čitan i njegov sljedeći roman "Tvrđava" (1970).

Meša Selimović je umro u Beogradu, 11. jula 1982. godine.

 

Mak Dizdar (1917. - 1971.)

Mak Dizdar je najveći i najoriginalniji bosanskohercegovački pjesnik. Rođen u hercegovačkom gradiću Stocu, u čijoj je neposrednoj blizini srednjovjekovna nekropola Radimlja, Mak Dizdar se već kao dječak zanio tajanstvom stećaka, nadgrobnih kamenova koji, mada obilježavaju počivališta mrtvih, zapravo slave „Život na poprištima smrti“.

Dizdarova najpoznatija zbirka pjesama - „Kameni spavač“ (1966.), inspirirana je kultnom narodnom umjetnošću stećaka. Među ljubiteljima poezije veoma su popularne i druge Dizdarove zbirke: Vidovopoljske noći, Plivačica, Okrutnosti kruga, Koljena za madonu, Modra rijeka i druge